Język (łac. lingua) – wieloczynnościowy narząd, twór mięśniowy jamy gębowej kręgowców. Głównym zadaniem języka jest podsuwanie pokarmu pod zęby, mieszanie pokarmu w czasie żucia i przesuwanie kęsów pokarmu do gardła, lecz niektóre gatunki używają go również do innych celów. Dla przykładu:
- wiele gadów używa języka jako organu węchowego
- u ssaków język przyczynia się do wytwarzania podciśnienia w jamie ustnej, umożliwiającego ssanie, stanowi też narząd zmysłu smaku i dotyku
- człowiek używa języka do artykulacji mowy.
Budowa języka[]
Język jest wałem mięśniowym położonym na dnie jamy ustnej i pokrytym śluzówką. Od dołu wchodzą do języka mięśnie zewnętrzne, naczynia krwionośne i nerwy. Śluzówka języka jest wilgotna, różowa, pokryta licznymi brodawkami językowymi. Brodawki języka to wyrostki tkanki łącznej, które wystają ponad powierzchnię śluzówki i są pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaskim. U człowieka występuje sześć rodzajów brodawek, które dzielimy na brodawki mechaniczne (służą do pobierania, rozdrabniania pokarmu) oraz brodawki smakowe (zawierające kubki smakowe):
Brodawki mechaniczne:
- nitkowate (najmniejsze i najliczniejsze),
- stożkowate,
- soczewkowate.
Brodawki smakowe:
- grzybowate (większe),
- okolone (największe),
- liściaste (występują z boku języka).
Zrąb języka utworzony jest przez mięśnie poprzecznie prążkowane. Dzielimy je na dwie grupy:
- mięśnie łączące z otoczeniem (mięsień bródkowo-językowy, mięsień rylcowo-językowy, mięsień gnykowo-językowy),
- mięśnie własne języka (dwa mięśnie podłużne: górny i dolny, mięsień pionowy).
Zmysł smaku[]
Dzięki językowi potrafimy poczuć i określić smak danej rzeczy, która nie musi być pokarmem. Odpowiedzialne są za to tzw. kubki smakowe. Każdy z kubków smakowych reaguje na jeden rodzaj smaku. Dotychczas wyodrębniono pięć smaków: słony, słodki, kwaśny, gorzki i umami.
Wskutek błędnej interpretacji wyników badań przeprowadzonych pod koniec XIX wieku, przez wiele lat uważano, że różne części języka odpowiadają za czucie różnych smaków: np. że inną częścią odczuwamy przyjmowany pokarm jako słony a inną jako kwaśny albo gorzki. Powstała wtedy tzw. mapa rozmieszczenia kubków smakowych. W rzeczywistości wszystkie rodzaje kubków smakowych są rozmieszczone na całej powierzchni języka i każdy fragment języka może odczuwać każdy ze smaków. Zdarza się jednak, że niektóre rejony języka różnią się wrażliwością na różne bodźce smakowe.
Bibliografia[]
Szablon:Bibliografia start
- Szablon:Cytuj książkę
- Szablon:Cytuj książkę
Szablon:Bibliografia stop